KATARSIS MORAL-INTELEKTUAL DHE POLITIK…

Botime

KATARSIS MORAL-INTELEKTUAL DHE POLITIK…

-Pal Shtufi: “Faji i ëndrrës”, memoare politike 1980-1992, Prishtinë, 2025

Jusuf Buxhovi

Libri i Pal Shtufit “Faji i ëndrrës” paraqet një rrëfim të veçantë në formë kujtimesh, i parë i llojit të tillë, i një djaloshi njëzetvjeçar, plot iluzione, i përfshirë në veprimtarinë ilegale për çlirim kombëtar në fillim të viteve të tetëdhjeta, me ç’rast, i dekonspiruar, detyrohet të kërkojë strehim politik në Gjermani, si shumë të tjerë.
Rrëfimi i brendshëm rreth qëndrimit trevjeçar në Gjermani (1980-1983), kthimi në Kosovë për ta vuajtur dënimin, jeta e burgut si dhe e pasburgut në rrethanat e lëvizje së rezistencës institucionale paqësore në të cilën përfshihet në mënyrë aktive si dhe largimi përfundimtar nga Kosova në vitin 1992 për në Zvicër, paraqet një katarsis përbrenda trekëndëshit moral-intelektual-politik, ku në njërën anë shfaqet pendimi për naivitetin ndaj konceptit enverist-stalinist, të cilit i kishte takuar fillimisht nga indoktrimimi ideologjik i një brezi të ri dhe, në tjetrën anë, shënohet edhe kapërcimi tek lëvizja e rezistencës institucionale paqësore e fundviteve të tetëdhjeta dhe e viteve të nëntëdhjeta, si një koncept me postulatet e lirisë, demokracisë dhe përkatësisë perëndimore.
Ky ndryshim arsyetohet me atë se “gjenerata e viteve ’80, deri tek ardhja e Rugovës, ishim adoleshentë në politikë. Mirëpo, në vitin 1989, iluministët e asaj kohe, në krye me Ibrahim Rugovën, na hoqën zhigun stalinist, duke na vendosur në raftin e fildishtë të popujve euro-perëndimorë…”
Pra, si i tillë rrëfimi i Shtufit, plot e përplot momente dramatike, përjetime sublime dhe gjykime politike të nivelit të thellë intelektual, fiton në peshë në saje të kundrimit subjektiv të shumë e shumë akterëve të saj qoftë nga tabori i ilegales, sipas tij të indoktrinuar deri në fanatizëm me ideologji të enverizmit stalinist, qoftë nga “elita e ndritshme intelektuale e viteve 1968-1981, që pati ndonjëherë Kosova, që ajo e mori fatin e kombit nën përkujdesje” për ta sjellë deri te çlirimi, liria dhe pavarësia.
Vlerësimet për personalitet e shumta, jashtë konvencave bardh-zi, sado kritike, janë të sinqerta dhe paraqesin vlerë të veçantë të këtij libri, ngaqë thyejnë shumë nga stereotipet e vendosura mbi diskurse të paqëndrueshme morale dhe politike të kohës sonë, që madje pretendojnë të kthehen edhe “në sistem vlerash”!
….