Libri “Sapiens” nga Yuval Noah Harari është një vepër monumentale që përshkruan historinë e njerëzimit nga fillimet e tij deri në kohët moderne. Harari ndan historinë e njerëzimit në tre revolucione kryesore: revolucionin kognitiv, revolucionin bujqësor dhe revolucionin shkencor.
Revolucioni Kognitiv filloi rreth 70,000 vjet më parë dhe shënoi fillimin e aftësisë së Homo sapiens për të menduar dhe komunikuar në mënyrë komplekse. Kjo aftësi i dha mundësinë njerëzve të bashkëpunojnë në grupe të mëdha dhe të krijojnë kultura komplekse. Harari argumenton se aftësia për të krijuar dhe besuar në mite dhe tregime të përbashkëta ishte një faktor kyç në suksesin e Homo sapiens mbi speciet e tjera. Kjo aftësi për të ndarë informacion dhe për të bashkëpunuar në mënyrë fleksibile i dha Homo sapiens një avantazh të madh mbi speciet e tjera të njerëzve, si Neandertalët.
Revolucioni Bujqësor filloi rreth 12,000 vjet më parë, kur njerëzit filluan të kultivojnë tokën dhe të mbarështojnë kafshët. Ky ndryshim i madh në mënyrën e jetesës solli krijimin e fshatrave dhe qyteteve, si dhe zhvillimin e shoqërive më të organizuara dhe hierarkike. Harari thekson se ky revolucion nuk solli domosdoshmërisht një përmirësim në cilësinë e jetës së individëve, por përkundrazi, shpesh çoi në një rritje të punës së rëndë dhe të sëmundjeve. Ai argumenton se bujqësia krijoi një cikël të pafund të punës dhe prodhimit, duke bërë që njerëzit të bëhen më të varur nga toka dhe të krijojnë struktura komplekse shoqërore dhe politike.
Revolucioni Shkencor filloi rreth 500 vjet më parë dhe shënoi fillimin e epokës moderne. Shkenca dhe teknologjia kanë ndryshuar rrënjësisht mënyrën se si njerëzit e kuptojnë botën dhe kanë sjellë përparime të mëdha në shumë fusha, nga mjekësia deri te inxhinieria. Harari argumenton se ky revolucion ka krijuar një botë të re, ku njerëzit kanë fuqinë për të ndryshuar dhe kontrolluar natyrën në mënyra të papara më parë. Ai thekson se shkenca dhe teknologjia kanë transformuar shoqëritë njerëzore dhe kanë krijuar një botë ku njerëzit kanë më shumë kontroll mbi jetën e tyre dhe mbi mjedisin që i rrethon.
Harari gjithashtu trajton tema të tilla si ndikimi i religjionit, kapitalizmit dhe imperializmit në historinë e njerëzimit. Ai përshkruan se si këto forca kanë ndikuar në zhvillimin e shoqërive dhe kanë formësuar botën moderne. Një nga argumentet kryesore të Hararit është se Homo sapiens është bërë zot i planetit jo për shkak të ndonjë cilësie të veçantë biologjike, por për shkak të aftësisë për të bashkëpunuar në mënyrë fleksibile dhe të madhe. Ai thekson se mitet dhe tregimet e përbashkëta kanë luajtur një rol kyç në krijimin e shoqërive komplekse dhe në bashkëpunimin e njerëzve në shkallë të gjerë.
Harari argumenton se religjionet dhe ideologjitë kanë luajtur një rol të rëndësishëm në historinë e njerëzimit duke krijuar sisteme të përbashkëta besimi që kanë ndihmuar në bashkëpunimin dhe organizimin e shoqërive. Ai thekson se këto sisteme besimi kanë qenë të nevojshme për të krijuar rend dhe stabilitet në shoqëri, por gjithashtu kanë qenë burim konfliktesh dhe ndarjesh. Harari vë në dukje se religjionet dhe ideologjitë kanë evoluar dhe ndryshuar me kalimin e kohës, duke u përshtatur me nevojat dhe sfidat e shoqërive në periudha të ndryshme historike.
Në përfundim, “Sapiens” është një libër që ofron një vështrim të gjerë dhe të thellë mbi historinë e njerëzimit, duke na ndihmuar të kuptojmë se si kemi arritur deri këtu dhe çfarë mund të na presë në të ardhmen. Harari na sfidon të reflektojmë mbi rrugën që kemi ndjekur dhe të mendojmë për përgjegjësitë që kemi si specie dominuese në planet. Ai na kujton se, ndërsa kemi arritur shumë si specie, kemi gjithashtu një përgjegjësi të madhe për të mbrojtur dhe ruajtur planetin dhe për të ndërtuar një të ardhme më të drejtë dhe më të qëndrueshme./xlpress.tv/
