Mendja jote nuk është mike – është një tiran. Ajo shpik tregime për pamjaftueshmëri, katastrofizon të ardhmen dhe rishfaq dështimet e së kaluarës si një disk i prishur. Ky zhurmë mental nuk është vetëm shpërqendruese; është rraskapitëse për shpirtin. Libri i Joseph Nguyen “Mos beso çdo gjë që mendon” nuk është një tjetër fjalim inkurajues i mbushur me fraza boshe. Është një bisturi, që pret përmes iluzionit se mendimet e tua janë realiteti. Në një botë të mbytur nga mbimendimi, ankthi dhe vetëdyshimi, ky libër është një rebelim kundër burgut të mendjes. Nëse je i lodhur nga lufta brenda kokës tënde, këto faqe nuk ofrojnë thjesht lehtësim – ato të japin çelësat e lirisë.
7 mësime nga “Mos beso çdo gjë që mendon”:
1. Mendimet e tua nuk janë fakte – janë trillime. Teza kryesore e Nguyen: mendimet janë tregime, jo të vërteta. Mendja krijon narrativa (“S’jam i mjaftueshëm”, “Kjo do të dështojë”) që paraqiten si realitet. Lodhja dhe ankthi ushqehen kur i ngatërron mendimet me faktet. Antidoti? Vëzhgoje mendjen si ekran filmi. Pyet: “A më shërben ky mendim, apo më robëron?” Shkëputu. Lëre stuhinë të kalojë pa ndërtuar një strehë brenda saj.
2. Vuajtja fillon kur kapesh pas “Pse-së”. Mendja është e fiksuar të zgjidhë probleme, të analizojë plagët e së kaluarës apo të kërkojë arsye për dhimbjen. Nguyen argumenton se kjo fiksim thellon vuajtjen. “Jo gjithçka ka nevojë të kuptohet për t’u lëshuar”, shkruan ai. Lodhia zhduket kur ndalon ta marrësh në pyetje çdo plagë dhe thjesht e lejon të ekzistojë pa gjykim. Shërimi nuk gjendet në analizë, por në dorëzim.
3. Ti je qielli – mendimet e tua janë vetëm moti. Një metaforë qendrore: Ti nuk je mendimet e tua; je vetëdija nën to. Emocionet, dyshimet dhe frikërat janë re kalimtare, jo vetë qielli. Nguyen të fton të ankorohesh në këtë vetëdije. Kur lodhja ose vetëkritika shfaqen, thuaj vetes: “Edhe kjo do të kalojë.” Sa më pak ta luftosh stuhinë, aq më shpejt ajo largohet.
4. Prania është antidoti përfundimtar ndaj mbimendimit. Kaosi i mendjes jeton në të kaluarën ose të ardhmen. Nguyen këmbëngul që prania – të qenit i rrënjosur në tani – është i vetmi vend ku ekziston paqja. Lodhia shpesh vjen nga “udhëtimet në kohë” të mendjes. Merr frymë. Ndi ndjesinë e këmbëve në tokë. Shijo kafen. “Çasti i tanishëm,” shkruan ai, “është vendi ku jeta ndodh me të vërtetë. Të tjerat janë vetëm zhurmë.”
5. Vetëdhembshuria nuk është dobësi – është revolucion. Mënyra e zakonshme e mendjes është sulmi ndaj vetes: “Duhej të kishe bërë më mirë. Po dështon.” Nguyen e riformulon vetëdhembshurinë si një akt radikal sfidimi. Trajtoje veten me dhembshurinë që do t’i ofroje një miku që po vuan. Thuaje me zë: “Është në rregull. Jam njeri.” Lodhia zbutet kur ndalon së përdoruri mendimet si armë kundër vetes.
6. Nuk ke nevojë të “rregullosh” veten për të qenë i denjë. Industria e vetëndihmës fiton duke të bindur se je i thyer. Nguyen e rrëzon këtë gënjeshtër: “Ti je tashmë i plotë.” Të përpiqesh të “përmirësosh” veten nënkupton mungesë. Paqja e vërtetë nuk vjen nga rregullimi, por nga pranimi. Lodhia zbehet kur ndalon së ndjekuri një version ideal të vetes dhe pushon në të vërtetën e asaj që je – këtu, tani.
7. Liria gjendet në pyetjen, jo në kontrollin. Nuk do mundesh kurrë të kontrollosh çdo mendim, por mund ta vësh në dyshim fuqinë e tyre. Nguyen mëson: kur lind një mendim toksik (“Nuk jam i dashurueshëm”), pyet: “A është kjo e vërtetë? Çfarë prove kam?” Lodhia jeton në autopilotin mendor; liria lulëzon në pyetje. Sa më shumë dyshon në dyshimet e tua, aq më pak ato të zotërojnë.
—
Libri/Audiobook: https://amzn.to/3RE1KiS
