Demokracia, si një sistem politik që premton pjesëmarrje, liri dhe barazi, ka qenë për dekada simbol i përparimit dhe emancipimit shoqëror. Por sot, në një botë të ndërlikuar nga kriza globale, polarizim politik dhe teknologji që transformon komunikimin, demokracia po përballet me sfida të mëdha që rrezikojnë vetë themelet e saj.

Rënia e Cilësisë Demokratike

Sipas Raportit Global të Gjendjes së Demokracisë 2024, pjesëmarrja në zgjedhje ka rënë me rreth 10% në 15 vitet e fundit. Në një të pestën e zgjedhjeve, humbësit nuk pranojnë rezultatin, duke minuar besimin publik në procesin demokratik. Në shumë vende evropiane, sundimi i ligjit është dobësuar, ndërsa ekzekutivi ushtron presion mbi gjykatat dhe mediat.

Një tjetër studim nga Fondacioni Bertelsmann tregon se sot ka më shumë autokraci sesa demokraci në vendet në zhvillim: 74 kundrejt 63. Kjo përmbysje është alarmante dhe tregon se demokracia nuk është më modeli dominues global.

Teknologjia dhe Dezinformimi

Rrjetet sociale, dikur shpresa për një komunikim më të hapur, janë shndërruar në mjete për polarizim dhe manipulim. Lajmet e rreme, algoritmet që favorizojnë sensacionalizmin dhe ndërhyrjet e huaja në zgjedhje kanë krijuar një ambient ku qytetari nuk është më i sigurt për të vërtetën.

Pabarazia Ekonomike dhe Përjashtimi Politik

Në vende si Franca, raportet flasin për përjashtim të qytetarëve nga proceset politike për shkak të faktorëve ekonomikë. Demokracia, që duhet të jetë për të gjithë, po bëhet gjithnjë e më shumë privilegj i atyre që kanë akses në arsim, pasuri dhe informacion.

Rasti i Kosovës dhe Shqipërisë

Në rajonin tonë, demokracia është ende në fazë konsolidimi. Shqipëria cilësohet si “demokraci me defekte”, ndërsa Kosova renditet më poshtë në aspektin e transformimit politik. Megjithatë, pjesëmarrja qytetare dhe presioni për reforma mbeten shenja pozitive.

Demokracia si Detyrë e Përditshme

Demokracia nuk është një sistem që funksionon vetvetiu. Ajo kërkon angazhim të vazhdueshëm, transparencë, llogaridhënie dhe një kulturë politike që vlerëson dialogun. Siç tha kancelari Olaf Scholz: “Demokracia nuk mund të mbrohet nga lart – jemi ne që duhet ta mbrojmë”.

Gjendja e demokracisë sot është e brishtë, por jo e pashpresë. Ajo po kalon një provë të madhe, ku qytetarët, institucionet dhe teknologjia duhet të gjejnë një ekuilibër të ri. Demokracia nuk është thjesht një sistem votimi – është një mënyrë jetese që kërkon guxim, vetëdije dhe solidaritet.