Sa alokojnë vendet e rajonit për mbrojtjen?
Alokimet më të mëdha të buxhetit të mbrojtjes janë prioritet për qeveritë në rajonin e Ballkanit, të cilat thonë se siguria po bëhet një çështje gjithnjë e më e rëndësishme mes luftës në Ukrainë, luftës së Izraelit në Gaza dhe zhvillimeve të përgjithshme të sigurisë në Lindjen e Mesme.
TRT Balkan ju ofron një pasqyrë se sa po shpenzojnë vendet e rajonit për mbrojtjen, sipas të dhënave të fundit të publikuara nga ministritë përkatëse të vendeve të listuara.
Serbi: Buxheti i mbrojtjes në vitin 2025 do të jetë rekord
Blerja e “rafalleve” franceze dhe futja e shërbimit të detyrueshëm ushtarak kontribuan që buxheti i mbrojtjes i Serbisë në vitin 2025 të jetë rekord. Ushtria dhe Mbrojtja do të marrin 261,8 miliardë dinarë ose rreth 2,2 miliardë euro nga buxheti në vitin 2025, që është 2,53 për qind e PBB-së totale të Serbisë. Krahasuar me vendet e tjera të rajonit, Serbia ndan më së shumti mjete për mbrojtje.
Ministria e Mbrojtjes e Serbisë ka ndarë më shumë se 86 milionë euro vetëm për artikullin “shërbimi ushtarak”. Shuma më e madhe e mjeteve është planifikuar për armatim dhe pajisje stërvitore, si dhe ushqime dhe uniforma.
Mali i Zi: Për herë të parë ndahet 2% e PBB-së për mbrojtjen
Mali i Zi shpenzoi dy për qind të PBB-së së tij për mbrojtje për herë të parë vitin e kaluar, sipas një raporti të NATO-s. Sipas këtyre të dhënave, Mali i Zi ka ndarë 150 milionë euro në vitin 2024.
Sipas raportit të NATO-s, Mali i Zi ndan më së shumti fonde për personelin, 39%, ndërsa për operacione, mirëmbajtje dhe shpenzime të tjera ndan 35,8%. Alokimet për pajisje janë 15%, për infrastrukturën pak më pak se 4%.
Kosova gjithashtu ndan 2% të PBB-së për mbrojtjen
Ndër vendet e rajonit që ndajnë 2 për qind të PBB-së totale është edhe Kosova. Sipas një deklarate të kryeministrit të Kosovës, Albin Kurti, në fund të vitit të kaluar, gjatë prezantimit të buxhetit të vitit 2025, për mbrojtjen janë ndarë 208 milionë euro.
“Ndërsa në dy vitet e mëparshme, edhe pas ndarjeve të reja gjatë vitit, me vendim të qeverisë, nuk arritëm në nivelin 2 për qind të prodhimit të brendshëm bruto, nga fillimi i vitit 2025 buxheti i mbrojtjes do të jetë në nivelin 2 për qind të PBB-së. Kjo do të thotë se me alokime shtesë gjatë gjithë vitit, kjo do të tejkalojë edhe këto 2 për qind të PBB-së, që është standardi i NATO-s nga samiti i Uellsit i mbajtur para një dekade”, tha Kurti.
Shqipëria ndan 526 milionë euro për mbrojtjen
Në fokus të buxhetit të Shqipërisë për vitin 2025 ndër të tjera është mbrojtja, e cila për shkak të gjeopolitikës dhe kërkesave të shpallura nga NATO do të marrë 526 milionë euro.
Është bërë e ditur se këto fonde janë dedikuar kryesisht për forcat e armatosura dhe emergjencat civile.
Zëvendëskryeministri dhe ministri i Mbrojtjes kroat, Ivan Anushiq, mori pjesë në takimin dyditor të ministrave të mbrojtjes të vendeve anëtare të NATO-s në Bruksel në mesin e vitit 2024, pra më 13 dhe 14 qershor. Në takim është diskutuar ndër të tjera edhe për alokimin e mbrojtjes së vendeve anëtare të NATO-s, ku ministrja Anushiq ka theksuar se Kroacia, si aleate e besueshme, do t’i përmbushë të gjitha obligimet e saj, në përputhje me dinamikën e planifikuar. Më pas ministrja Anushiq kujtoi se nga viti 2016 e deri më tani, buxheti i Kroacisë është rritur për 122 për qind dhe tani arrin në 1,172 miliardë euro.
Shërbimi ushtarak në mesin e 2025
Në kuadër të mbrojtjes së Kroacisë, kujtojmë edhe deklaratën e ministrit Anushiç në gusht të vitit të kaluar, në të cilën ai njoftoi se Kroacia do të vendosë shërbimin e detyrueshëm ushtarak nga 1 janari 2025.
“Do të zgjasë dy muaj, do të nisë më 1 janar 2025 dhe, thjesht, gjithçka që kemi komunikuar me publikun, vazhdojmë ta bëjmë”. Ushtarët, nënoficerët dhe oficerët u rritëm pagat dhe të drejtat materiale. “Jo vetëm përmes të ardhurave personale, por edhe përmes shtesave ditore dhe gjithçkaje që u takon”, tha Anushiq në atë kohë.
Megjithatë, Ministria kroate e Mbrojtjes tregoi në dhjetor të vitit të kaluar se në janar 2025, pas zgjedhjeve presidenciale, do të fillonte procedura ligjore e kërkuar për rivendosjen e shërbimit të detyrueshëm ushtarak dhe thirrjet e para për rekrutët ushtarakë priten në mesin e vitit 2025.
Avionët Rafale mbërrin në Kroaci
Ndër të tjera, ju kujtojmë se gjashtë të parët nga gjithsej 12 avionë luftarakë shumëfunksional Rafale mbërritën në Kroaci në prill të vitit të kaluar, pra dy vjet e pesë muaj pas nënshkrimit të kontratës me Francën, me vlerë mbi një miliard euro, dhe ardhja e të fundit nga avionët e kontraktuar pritet në fillim të këtij viti.
Republika e Maqedonisë së Veriut përmbush kërkesën për të ndarë dy për qind të prodhimit të saj të brendshëm bruto për mbrojtjen. Por nëse kjo për qindje do të rritet më shumë do të dimë pas samiteve të ardhshme të NATO-s, tha ministri i Mbrojtjes Vllado Misajllovski në fund të vitit 2024.
Ushtria maqedonase do të modernizohet dhe pajiset
Ministri Misajllovski tha se buxheti i mbrojtjes për vitin 2025 do të jetë 329 milionë euro, prej të cilave 106 milionë janë të destinuara për modernizimin dhe pajisjen e ushtrisë.
Krahasuar me vitin 2024, kjo ishte një rritje prej 18 milionë eurosh. Të gjitha pajisjet ushtarake të porositura dhe të blera duhet të mbërrijnë deri në fund të vitit të ardhshëm.
“Dorëzimi i të 96 veturave ‘JLTV’ duhet të përfundojë deri në fund të vitit 2025, si dhe automjeteve ‘Striker’. Sistemet e porositura ‘Boran’ dhe ‘Mistral’ duhet të mbërrijnë gjithashtu deri në fund të vitit të ardhshëm”, tha Misajlovski.
Ushtarë profesionistë në vend të rekrutimit
Pajisjet e reja ushtarake përfshijnë edhe tetë helikopterë të porositur nga Italia.
“Është kontrata më e madhe që kemi nënshkruar ndonjëherë, me vlerë 249 milionë euro”. Tani po shqyrtojmë të gjitha detajet dhe çdo dokument po kontrollohet profesionalisht. Marrëveshja teknike e nënshkruar nga ministrat e mbrojtjes të të dyja vendeve nuk është certifikuar nga Ministria dhe ky është problem. “Marrëveshja është nënshkruar para zgjedhjeve dhe është paguar paradhënie prej 39 milionë euro dhe kësti i parë prej 35 milionë eurosh duhet të paguhet në janar”, tha Misajllovski.
Në vitin 2025, njoftoi ministri Misajllovski, do të fillojë procedura për pranimin e 300 ushtarëve të rinj profesionistë, si dhe në ushtri do të pranohen edhe 60 qytetarë me diplomë civile.
“Për momentin nuk mendohet për kthim në shërbimin e detyrueshëm ushtarak, nuk ka një iniciativë të tillë”, tha Misajllovski./TRT Balkan/xlpress.tv/
