Thënia “Siç kanë thënë pleqtë e moçëm” është një shprehje që tregon respektin dhe nderimin e shqiptarëve për urtësinë dhe përvojën e brezave të mëparshëm. Pleqtë e moçëm janë konsideruar gjithmonë si burime të diturisë dhe mençurisë, dhe thëniet e tyre kanë kaluar nga një brez në tjetrin si trashëgimi kulturore.
Kjo urtësi tradicionale ka disa pika të përbashkëta me filozofët e lashtë, si Platonin, Sokratin dhe Aristotelin, të cilët gjithashtu vlerësonin dialogun dhe mendimin e thellë për të arritur të vërtetën dhe drejtësinë. Ja disa lidhje që mund të vërehen:
Roli i Mençurisë:
Pleqtë e moçëm: Në kulturën shqiptare, pleqtë kanë qenë gjithmonë të respektuar për diturinë dhe përvojën e tyre. Ata shfaqnin urtësinë përmes thënieve dhe këshillave që pasqyronin përvojën e jetës.
Filozofët e lashtë: Platon, Sokrat dhe Aristotel gjithashtu vlerësonin mençurinë dhe e shprehnin përmes mësimeve dhe dialogëve të tyre filozofikë. Ata kërkonin të eksploronin të vërtetën dhe të kuptonin jetën përmes mendimit kritik.
Dialogu dhe Diskutimi:
Kuvendet tradicionale shqiptare: Kuvendet, ku burrat e fshatit mblidhen për të diskutuar dhe vendosur për çështje të ndryshme, janë një praktikë e lashtë që pasqyron një formë të demokracisë dhe bashkëpunimit social.
Metoda Sokratike: Sokrati përdorte dialogun si metodë për të sfiduar mendimet e të tjerëve dhe për të nxjerrë të vërtetën. Ky dialog i hapur dhe i sinqertë ishte një formë e rëndësishme e mësimit dhe diskutimit filozofik.
Trashëgimia Kulturore:
Thëniet tradicionale: Thëniet dhe urtësitë tradicionale të shqiptarëve janë ruajtur përmes brezave dhe kanë pasur një ndikim të madh në kulturën dhe identitetin kombëtar.
Mendimet filozofike: Mendimet dhe teoritë e filozofëve të lashtë janë ruajtur dhe studiuar për mijëra vjet, duke pasur një ndikim të madh në mendimin dhe shkencën moderne.
Të Përbashkëtat dhe Varshmëria
Memoria dhe Urtësia e Trashëguar: Si në kulturën shqiptare, ashtu edhe në filozofinë e lashtë greke, kujtesa dhe trashëgimia e urtësisë janë thelbësore. Kujtesa e thënieve dhe mendimeve të urta të pleqve të moçëm është ruajtur dhe përcjellë nga brezi në brez, duke krijuar një ndjenjë të fortë të vazhdimësisë kulturore. Po ashtu, mendimet dhe idetë filozofike të Platonit, Sokratit dhe Aristotelit janë ruajtur nëpër libra dhe mësime për mijëra vjet, duke pasur një ndikim të qëndrueshëm në mendimin filozofik.
Metodat e Diskutimit dhe Dialogut: Në kulturën shqiptare, kuvendet tradicionale dhe diskutimet e hapura janë një mënyrë për të arritur vendime dhe për të zgjidhur mosmarrëveshjet. Kjo ngjashmëri me metodën sokratike të dialogut, ku Sokrati përdorte pyetje dhe diskutime të thella për të eksploruar mendimet dhe për të nxjerrë të vërtetën, tregon një varshmëri në mënyrat e të menduarit dhe të diskutuarit.
Roli i Udhëheqësve të Mençur: Pleqtë e moçëm në kulturën shqiptare dhe filozofët e lashtë grekë kanë luajtur një rol udhëheqës në shoqëritë e tyre. Urtësia dhe dituria e tyre kanë qenë të rëndësishme për drejtimin e shoqërisë dhe për ruajtjen e harmonisë sociale. Ky rol i udhëheqjes së mençur reflekton një varshmëri në vlerësimin dhe respektin për mendimin kritik dhe të thellë.
Të Përbashkëtat në Klimë dhe Mjete të Përbashkëta të Punës:
Klimë e Përbashkët: Shqipëria dhe Greqia kanë një klimë mesdhetare, e cila ka ndikuar në mënyrën e jetesës dhe kultivimin e tokës. Kjo klimë e ngjashme ka mundësuar zhvillimin e praktikave bujqësore dhe të mënyrës së jetesës të ngjashme.
Ushqimi dhe Mjetet e Punës: Të dyja kulturat kanë pasur ushqime të përbashkëta, si ullinjtë, vera dhe drithërat, të cilat kanë qenë bazat e dietës së tyre. Gjithashtu, përdorimi i mjeteve të përbashkëta të punës dhe teknikat e bujqësisë kanë ndikuar në mënyrën se si njerëzit kanë bashkëpunuar dhe kanë ndërtuar komunitetet e tyre.
Trashëgimia e Përbashkët Kulturore dhe Historike: Këto shembuj tregojnë se shumë çka në esencë në indin kulturor mund të ketë qenë një ngjizje e përbashkët. I mbetet sociologëve, arkeologëve dhe zhvillimit të gjenetikës, sidomos zhvillimit të shkencës së ADN-së, të studiojnë që në të vërtetë mund të kemi të bëjmë me të njëjtën kulturë dhe të njëjtën trashëgimi, por të shkëputur nga pushtimet dhe ngjarjet gjatë historisë. Shqiptarët, me gjasë, këtë e kanë ruajtur në male dhe gjenet e tyre, si mençuri të trashëguar./xlpress.tv/
